Paragraaf B. Weerstandsvermogen en risicobeheer

Nr.

Potentiële risicogebeurtenis

Beheersmaatregelen
(tekst in cursief geeft de actuele status aan)

1

Breed Sociaal Domein

Er is een uitvoeringsprogramma sociaal domein vastgesteld met diverse deelopdrachten die gekoppeld zijn aan de bouwstenen uit de Kadernota SD (zie hieronder)

Inzet van gebiedsgericht werken (aansluiting zoeken bij de specifieke behoefte van een wijk of dorp).
Inzet van ondersteunende maatregelen zoals subsidies, accommodaties, etc.

• Gebiedsgericht werken is ingezet.
• Subsidiebeleid en accommodatiebeleid is geactualiseerd.
• Het versterken van de omgeving is een hoofdopdracht van het uitvoeringsprogramma SD. Overzicht van voorliggende voorzieningen is gemaakt, er heeft een eerste analyse plaatsgevonden en er zijn een aantal kansen geformuleerd. Aan een deel van die kansen wordt op dit moment al uitvoering gegeven (zie enkele van de specifieke initiatieven hieronder). Daarnaast loopt een traject met partners waarin zij ook meedenken en meedoen aan het versterken van de omgeving.

• Er lopen specifieke initiatieven om de omgeving te versterken: JSP, BSO+, SOJ, buurtgezinnen, jeugdhulp en opvoedondersteuning, Roger That Inspiratielab, Ik Begin en inzet ervaringsdeskundigen.
• actieplan eenzaamheid is vastgesteld.
• Inclusieagenda is vastgesteld.
• Is een besluit genomen over de recentralisatie van Raayland.
• Is het beleidsplan Peuteropvang & Voor- en vroegschoolse educatie 2023-2026 vastgesteld.

Versterken van de omgeving.
Anders organiseren van de toegang.
Herijken van onze inkoopmethodiek.
Duurzaam partnerschap met aanbieders en gesubsidieerde instellingen.
Afspraken maken met andere verwijzers.

• Voor wat betreft de toegang is een visie en zijn leidende principes opgesteld en heeft het college ingestemd met een richting welke verder uitgewerkt wordt in een impactanalyse en een implementatieplan. De richting: Eén nieuwe integrale toegang in de directe omgeving van inwoners en buiten het gemeentehuis, georganiseerd met externe partners om hierdoor zo optimaal mogelijk gebruik te maken van het aanbod in de samenleving. Start implementatie in 2023.
• In 2022 is het volledige werkplein overgekomen (inclusief backoffice). Naast de focus op de basis op orde zijn ook de eerste stappen gezet in de doorontwikkeling van het werkplein.
• Sturing en inkoop: Nieuwe inkoopmethodiek afgerond en gestart per 1 januari 2022. Nieuwe inkoop gaat o.a. uit van langdurige contracten. Implementatie van uniforme werkwijze is in de organisatie geïmplementeerd. Traject sturing en inkoop heeft nog gedurende de eerste helft 2022 doorgelopen om impact te monitoren en eventuele bijstellingen door te voeren.
• Is als gevolg van de toenemende inflatie een energietoeslag verstrekt aan de minima en aan de groep 120-130 %.
• Is de regiovisie meedoen en wonen vastgesteld (beschermd wonen, maatschappelijke opvang en preventie).

Opstellen ontwikkelplan voor medewerkers gericht op het gesprek met de inwoner, de integraliteit en het aansluiten bij de omgeving.
Meerjarige afspraken maken met aanbieders waarbij zij het vertrouwen krijgen om te investeren in innovatie.

• Houding en gedrag vormt een deelopdracht van het uitvoeringsprogramma SD. Opdrachtformulering is opgesteld en implementatie in 2021 e.v.
• Meerjarige afspraken: zie ook project sturing en inkoop.

Opstellen communicatiestrategie en instrumenten.

• Communicatie vormt een deelopdracht van het uitvoeringsprogramma SD. Centraal staat daar het meer in gesprek zijn met inwoners. Opdrachtformulering deelopdracht communicatie opgesteld. Verbreding van instrumenten vindt plaats in 2021 e.v.

Bouwsteen Financiën
De gerealiseerde uitgaven van het Sociaal Domein Breed overstijgen de begroting.

Monitoren uitgaven SD-breed  versus begroting, waarbij de indeling  “vangnet” en “omgeving” wordt gehanteerd.
Oplevering van de halfjaarrapportage Sociaal Domein.

• Monitoring uitgaven vindt maandelijks plaats.
• Nieuwe overlegstructuur ingevoerd op basis van advies taskforce SD.
• Raadsmonitor doorontwikkeld. Een tweetal sessies gehouden voor de raad als kennismaking met de raadsmonitor. Gedurende 2022 twee rapportages opgeleverd. De jaarrapportage 2021 en de rapportage 1ste 2022.
• Verschillende dashboard (door)ontwikkeld ten behoeve van de monitoring sociaal domein (Jeugd, Wmo, Schulddienstverlening en Onderwijs)

2

Grondbedrijf
De afzet van gronden kan achterblijven ten opzichte van de planning

Stimuleringsmaatregelen verkoop kavels
   (promotie via website en woontafel)
- geen betaling waarborgsom is mogelijk

Privacy en Informatiebeveiliging
- Vertrouwelijke/gevoelige informatie is beschikbaar bij niet-geautoriseerden (binnen en buiten de organisatie)
- Onverantwoordelijk gebruik en uitwisseling van persoonsgegevens en privacygevoelige informatie binnen de organisatie en naar partners.
- De kans dat informatiebeveiligings-incidenten de bedrijfsvoering raken neemt toe.

- Niet voldoen aan de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming)

- Niet voldoen aan de WPG (Wet Politiegegevens)

*Maximale samenwerking door de functies van FG (Functionaris gegevensbescherming), PO (Privacy Officer) en CISO (Chief Information Security Officer);
*De onafhankelijke rol van privacy en informatiebeveiliging zorgt voor een objectieve advisering van maatregelen;
*Jaarlijkse verantwoording over informatieveiligheid, implementatie BIO (Baseline Informatiebeveiliging Overheid) en privacy via ENSIA (Eenduidige Normatiek Single Information Audit);
*Privacy en Informatiebeveiliging (P&IB) maken standaard onderdeel uit van projecttoetsing. Door maatregelen te nemen worden risico’s geminimaliseerd;
*Met het uitvoeren van PIA's (Privacy Impact Assessments) brengen we risico’s in beeld en maken we bewuste keuzes welke risico’s we accepteren/mitigeren;
*De verantwoordelijkheid voor P&IB bij de proceseigenaren borgen;
*Vergroten bewustzijn bij medewerkers
Alle medewerkers hebben een security-awareness training gevolgd en zijn gewezen op de risico’s bij het thuiswerken;
In 2022 is een nieuwe e-learning voorbereid die in maart 2023 werd uitgezet.

*Het opstellen van een businesscontinuïteitsplan zorgt dat we beter zijn voorbereid op informatiebeveiligingsincidenten;
*Periodiek uitvoeren pentest/ethische hack;
*Verbetermaatregelen t.a.v. WPG doorvoeren.

Algemeen: Garantstellingen
Gemeente wordt aangesproken op inlossen van een garantstelling.

Het garantieplafond voor 2022 is € 611.000.

Meest risicovolle garantstelling:
Glasweb:
- Er wordt niet voldaan aan regels voor staatssteun en financieringsconstructies.

- Door achterblijvende groei van het klantenbestand kan de businesscase in  het gedrang komen. Hierdoor zouden dan de liquide middelen ontbreken om af te lossen.

Garantstellingsbeleid actualiseren.
Vooralsnog geen prioriteit
- risico's explicieter opnemen
- in besluitvorming toelichten waarom risico's al dan niet worden meegewogen.
Bewustwording wordt meegenomen in overlegstructuren en krijgt daarmee meer aandacht.
- periodieke rapportage over ontwikkeling risicovolste garantstellingen. Informatieverstrekking vindt per dossier plaats.

Glasweb:
Aanvullende informatie inwinnen
Deze informatie geeft geen aanleiding om aanvullende maatregelen te nemen.
Periodieke rapportage
Via de maandelijkse voortgangsrapportage (zie ook majeure projecten).
In gezamenlijkheid en afstemming worden de financiële ontwikkelingen voor GlasWeb Venray (GWV) door gemeente en BNG gevolgd. Met de aanleg van een glasvezelnetwerk door KPN in de wijken van Venray blijft een verdere uitrol van het netwerk door GWV achterwege. De financiële consequenties hiervan, in relatie tot de afspraken die hierover door GWV met KPN zijn gemaakt, worden nauwlettend gevolgd.

Algemeen: Samenwerken/Verbonden Partijen (VP)
Resultaten van samenwerkingspartners wijken af van lokale doelstellingen.

Meest risicovolle Verbonden Partijen:

Veiligheidsregio:
onverwachte gebeurtenissen leiden tot extra budgetaanvraag

Noord Limburg West (NLW):
(bedrijfsvoerings)kosten worden onvoldoende in lijn gebracht met de (korting op de) rijkssubsidie.
Begrote opbrengsten worden onvoldoende gerealiseerd (dalende Wsw-inkomsten en afnemende tewerkstelling van medewerkers)

Beleid op samenwerking en verbonden partijen opstellen (incl. timing en niveau van informatievoorziening)
- Nota vizier op samenwerking vastgesteld

Per bestaande VP doelen en risico's inventariseren en maatregelen treffen.
Bij het deelnemen in nieuwe VP-eisen stellen aan informatievoorziening.
- Onder de noemer "grip op samenwerking" vindt uniforme sturing plaats op de vijf grote gemeenschappelijke regelingen.
- Naar aanleiding van rekenkamerrapport uit 2021 over intergemeentelijke samenwerkings-verbanden kijken wij kritisch naar aangegane samenwerkingsverbanden of ze nog altijd doen wat we beogen. Leidraad voor de toetsing en beoordeling van samenwerkingsverbanden is de nota Vizier op samenwerking.

Veiligheidsregio:
Regionale overleggen financieel adviseurs en adviseurs openbare orde en veiligheid per 2 maanden

De hogere inflatie werkt door in stijgende personeels- en materiaalkosten. Dit gaat de komende jaren voor een verhoging in de gemeentelijke bijdrage zorgen. De hoogte daarvan is nog onbekend en wordt in de begroting 2024 aan de raad gepresenteerd.
NLW:
Gebleken is dat de in december 2020 vastgestelde koers niet uitvoerbaar is. Gedurende 2022 is de NLWNV geconfronteerd met tekorten en ook de begroting voor 2023 laat een fors tekort zien. Daarnaast is ook de verwachting dat de begroting van het schap in 2023 een tekort laat zien. In 2023 worden nieuwe scenario’s uitgewerkt en voorgelegd aan de raad. Tevens worden voorstellen gedaan hoe om te gaan met de verwachte tekorten 2023.

Algemeen: Bestuurders: pensioen/wachtgeld/ nabestaande pensioen en arbeids-ongeschiktheid
Door fluctuerende marktrente en actualisatie sterftetabel moeten extra stortingen in de pensioenvoorziening worden gedaan om deze op niveau te houden.

Bestuurders stappen voortijdig op en maken aanspraak op wachtgeld

Bestuurders komen te overlijden of raken  arbeidsongeschikt

Onderbrengen bij pensioenfonds
De aangekondigde komst van een landelijk fonds voor de dekking van pensioenen voor bestuurders zal, gezien de recente (economische en financiële) ontwikkelingen, nog langere tijd op zich laat wachten. Het is nog onduidelijk wanneer een dergelijk fonds daadwerkelijk tot stand zal komen.
Aanbieden outplacementtraject om wachtgeldperiode te bekorten.

Risico’s verzekeren
Voor het financiële risico van overlijden van een (wachtgeld) wethouder vóór de pensioengerechtigde leeftijd is een verzekering afgesloten (zgn. kortleven-risico).
Daarnaast is het risico van arbeidsongeschiktheid voor (wachtgeld-) bestuurders afgedekt middels een collectieve Arbeidsongeschiktheidsverzekering.

Algemeen: Rijksinkomsten
Gemeentefondsuitkering:
De afhankelijkheid van de rijksbijdrage is per definitie een risicofactor. Het nieuwe verdeelmodel dat per 1.1.2023 is ingegaan, zal in 2025 geëvalueerd worden.

Het volumedeel van het accres is door het Rijk voor 2022–2025 vastgezet op de stand Voorjaarsnota 2022 van het Rijk. Dit betekent dat de accresstanden voor de jaren 2022 tot en met 2025 voor gemeenten alleen nog zullen wijzigen als gevolg van loon- en prijsontwikkelingen. Dit geeft meer stabiliteit in de gemeentefondsuitkering.

Vanaf 2026 zal een nieuwe financieringssystematiek in werking treden, hoe deze eruit zal komen te zien is nog niet bekend. In de Hervormingsagenda Jeugd zijn maatregelen opgenomen om de jeugdzorg te verbeteren en de kosten te verlagen. Op dit moment is de discussie tussen Rijk en gemeenten over het financieel kader nog steeds niet afgerond. Het is nog steeds onduidelijk wie financieel verantwoordelijk is wanneer de uitvoering van de Hervormingsagenda niet de verwachte besparingen oplevert. Verder moeten er nog afspraken gemaakt worden over de inkoop en organisaties van specialistische jeugdzorg op regionaal en landelijk niveau. In 2023 wordt hier verder op doorgepraat.

Implementatie Omgevingswet

Inflatie en prijsstijgingen voor energiekosten/materialen, alsmede extra kosten voor vluchtelingenopvang vanuit Oekraïne.

Bijhouden van ontwikkelingen in het Gemeentefonds:

De financiële effecten van het nieuwe verdeelmodel zijn voor Gemeente Venray positief. Wel is er nog onduidelijkheid over de exacte bedragen omdat er nog aanvullend onderzoek moet plaatsvinden voor een aantal onderwerpen. Daarvan worden de resultaten naar verwachting in de loop van 2023-2024 bekend.

Bijhouden van informatie omtrent de Jeugdzorgmiddelen:
We zijn als gemeente al met enkele maatregelen aan de slag zijn gegaan, zoals het afbakenen en normaliseren. De uitkomst van de agenda zal ook effect hebben voor 2024 maar de mate waarin is op dit moment nog onduidelijk.

Onvoldoende structurele compensatie-middelen beschikbaar om hieraan adequate invulling te kunnen geven.
-In de onderhandeling van de VNG met het nieuwe kabinet is dit ook een thema vanuit het standpunt: ‘nieuwe taken, nieuwe knaken’.
-Alternatieve inkomstenbronnen overwegen.

Onvoldoende compensatiemiddelen om de hoge inflatie en extra kosten te dekken.
Voor 2022 bleven de kostenstijgingen beperkt en konden deze binnen de reguliere budgetten opgevangen worden. In de begroting 2023 is een stelpost opgenomen: het is nog onduidelijk in hoeverre deze stelpost voldoende ruimte biedt. We nemen een risico van 1% op in de risicoberekeningen.
Vanuit het Rijk worden middelen beschikbaar gesteld voor de vluchtelingenopvang uit Oekraïne, deze bieden voldoende ruimte om de kosten te dekken.

Impact COVID-19
In de laatste impact-analyse, die in juni 2022 aan de raad is aangeboden, werd verwoord dat er naar verwachting geen risico’s meer te verwachten zijn.
Met het afschalen van de beperkende maatregelen en de opheffing/sluiting van test-en controlemaatregelen kan dit risico vervallen.

Bijhouden en monitoren gevolgen en effecten van COVID-19
De overgehevelde compensatiemiddelen werden in 2022 deels ingezet om de nagekomen COVID-kosten op te vangen. Het resterende deel werd toegevoegd aan de algemene middelen.
Bij de risicoberekening voor de open-einde regelingen van het sociaal domein is nog wel een doorwerking opgenomen.